Kolejna odsłona kampanii #KtoTyJesteś
Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie ruszyła z kolejnym spotem w ramach kampanii społecznej #KtoTyJesteś. Ma ona na celu zachęcanie do nauki języka polskiego dzieci mieszkających poza granicami kraju, pokazując radość czerpaną z odkrywania swoich korzeni. Ministerstwo Edukacji Narodowej jest partnerem akcji. Zachęcamy do włączenia się do kampanii!
#KTOTYJESTEŚ
Jednym z najważniejszych zadań, przed którymi stoją dziś władze RP, jest zachowanie języka polskiego zarówno wśród potomków młodej polskiej emigracji zachodniej, jak i wśród Polaków mieszkających na terenach byłego ZSRS. To tam obserwuje się odchodzenie młodego pokolenia od języka polskiego. Pielęgnowanie języka przodków poza granicami kraju nie jest rzeczą łatwą, ale możliwą do osiągnięcia dzięki świadomym działaniom rodziców oraz skoordynowanej i właściwie ukierunkowanej polityce Państwa Polskiego. Jednym z elementów tej polityki jest właśnie kampania społeczna #KtoTyJesteś.
Główny cel akcji to kształtowanie odpowiedzialnych i świadomych postaw wobec języka polskiego oraz doskonalenie sprawności w posługiwaniu się polszczyzną. Istotne jest również wzmocnienie promocji języka polskiego poza granicami kraju, w tym mowy ojczystej – jako wartości samej w sobie oraz dbanie o naszą historię i tradycję.
W ramach kampanii powstał serwis internetowy www.ktotyjestes.pl, w którym można znaleźć m.in.: listę zagranicznych placówek edukacyjnych uczących języka polskiego oraz informacje pomocne w nauce języka polskiego na całym świecie.
Kampania #KtoTyJesteś organizowana jest przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie”, współfinansowana przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt wspierają Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą oraz Fundacja „Wolność i Demokracja”.
O Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”
Fundacja “Pomoc Polakom na Wschodzie” została powołana w 1992 roku jako strategiczna Fundacja Skarbu Państwa, podlegająca pod nadzór merytoryczny Ministerstwu Spraw Zagranicznych. Od 26 lat realizuje programy skierowane do Polaków mieszkających poza granicami ojczyzny. Podtrzymywanie polskości poprzez upowszechnianie znajomości języka polskiego jest podstawowym celem statutowym Fundacji.
Poprzednia edycja #KtoTyJesteś
W trakcie pierwszej edycji kampanii #KtoTyJesteś, która odbyła się w drugiej połowie 2018 roku, organizatorzy zachęcali do poznania zalet dwujęzyczności. Łącznie związane z kampanią materiały zostały wyświetlone w mediach społecznościowych ponad 3 mln razy. Trzy spoty obejrzało ponad 600 tys. unikalnych użytkowników internetu. Temat dwujęzyczności trafił na podatny grunt, wzbudzając wśród Polonii żywą dyskusję.
SYTUACJA POLSKICH SZKÓŁ I SZKOLNICTWA W POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH OBJĘTYCH KAMPANIĄ
Według szacunków w szkołach polskich poza granicami naszego kraju kształci się ponad 150 tys. uczniów. Na Litwie działa 76 szkół oraz 84 przedszkoli i grup przedszkolnych, w Czechach – 28 szkół i 33 przedszkoli, na Łotwie – 4 szkoły oraz 1 przedszkole, na Białorusi – 181 punktów nauczania i 25 przedszkoli z fakultatywnym językiem polskim. Na Ukrainie – jedynym kraju, w którym nauczanie języka Polskiego przeżywa swoisty renesans – funkcjonuje 6 szkół z polskim językiem wykładowym, 4 szkoły dwujęzyczne, istnieją klasy z językiem polskim, odbywają się zajęcia fakultatywne, ponadto działają pozaszkolne placówki oświatowe, szkoły parafialne oraz wciąż powstające niezarejestrowane szkoły sobotnio-niedzielne. Mimo, że Polska od lat aktywnie wspiera te placówki edukacyjne coraz więcej naszych młodych rodaków używa języka kraju zamieszkania lub języka rosyjskiego na przerwach lekcyjnych i w kontaktach rówieśniczych. Powracającym co roku wyzwaniem jest zachęcenie kolejnych roczników pierwszoklasistów do zapisania się na zajęcia w polskich szkołach. Problemem jest również zachęcenie uczniów do porozumiewania się językiem polskim w życiu codziennym, szczególnie tych młodych ludzi, którzy nie rozmawiają po polsku z rodzicami.
Receptą jest odwołująca się do tożsamości i tradycji promocja języka polskiego – realizacja kampanii społecznych naświetlających nieodwracalne zmiany wywołane utratą kontaktu z językiem przodków i podkreślających korzyści płynące z nauki języka polskiego. Jednym z głównych problemów, którym zaradzić ma kampania #KtoTyJesteś jest również stale spadającą liczba uczniów polskich szkół.
Szkolnictwo polskie na Litwie od blisko 19 lat poddawane jest licznym próbom – od likwidacji egzaminu maturalnego z języka polskiego, przez wprowadzenie języka litewskiego jako wykładowego dla niektórych przedmiotów w polskich szkołach, po kolejne rozszerzenie programu nauczania w języku litewskim. Sytuacja ta wpływa na spadek zainteresowania edukacją w polskich szkołach. Na popularność języka polskiego na Litwie wpływa również fakt, że uczniowie polskich szkół niezwykle często używają języka rosyjskiego w kontaktach rówieśniczych.
Na Białorusi, po okresie rozkwitu szkolnictwa polskiego, od 9 lat trwa jego powolny regres, postępuje rusyfikacja. W szkołach zwiększany jest wymiar zajęć w języku rosyjskim i narodowym. Pojawiają się działania zmierzające do obniżenia rangi języka polskiego oraz zniechęcania rodziców do wysyłania dzieci na zajęcia prowadzone w naszym języku. O tym, że prowadzona polityka zmierza do marginalizacji polskiego szkolnictwa najlepiej świadczy fakt przekształcania szkół z polskim językiem wykładowym w szkoły dwujęzyczne.
Ukraina jest tu wyjątkiem, w wyniku migracji zarobkowej do Polski nasz język jest w tym kraju niezwykle popularny. Zainteresowanie to wynika jednak z pobudek pragmatycznych, a nie z potrzeby pielęgnowania rodzinnych tradycji.
Na Łotwie blisko 38 tys. osób deklaruje polską narodowość. Wprowadzenie języka łotewskiego jako narodowego w części polskich szkół doprowadziło do zmniejszenia liczby przedmiotów nauczanych w języku polskim. Jego znajomość wśród uczniów jest zróżnicowana, jednak w kontaktach rówieśniczych młodzi ludzie posługują się językiem rosyjskim, niekiedy łotewskim. Natomiast polskie szkoły na Łotwie są postrzegane jako placówki o wysokim poziomie nauczania, co przyciąga do nich niepolskojęzycznych rodziców.
Na terenie Kazachstanu żyje około 34 tys. osób polskiego pochodzenia, jednak mieszkańcy tego kraju w codziennej komunikacji posługują się językami rosyjskim i kazachskim, a polski przetrwał głównie w sferze sakralnej. Pojawiło się jednak olbrzymie zapotrzebowanie na nauczanie języka polskiego związane z akcją repatriacyjną Polaków z Kazachstanu. Polska jest też postrzegana jako miejsce atrakcyjne do studiowania oraz solidny partner gospodarczy. Podpisaliśmy ze strona kazachską umowy pozwalające na naukę naszego języka w szkołach mniejszości polskiej. Istnieje możliwość tworzenia polskich klas, a w tych o profilu humanistycznym niektóre przedmioty mogą być wykładane w języku polskim. W Kazachstanie działają również organizacje polonijne, przy których prowadzone są zajęcia z języka polskiego.
W ostatnich latach w Rosji wzrasta zainteresowanie polskiej diaspory językiem i kulturą przodków, pojawiła się potrzeba nauki języka polskiego. Na Syberii działają ośrodki, w których prowadzone jest jego nauczanie. Sieć placówek oświaty polskiej w Rosji tworzą szkoły prowadzące nauczanie języka polskiego na zajęciach fakultatywnych, kołach zainteresowań i kursach przygotowujących młodzież do studiów w Polsce. Dużą rolę odgrywają szkoły przyparafialne, oprócz nauki religii prowadzące również lekcje języka polskiego. Nauczanie odbywa się na różnych poziomach i obejmuje m.in. pracę w klasach, w których polski jest wykładany jako przedmiot do wyboru lub drugi język.
Na zajęcia w polskich szkołach w Republice Czeskiej z roku na rok uczęszcza coraz mniej uczniów. W szkołach średnich i oddziałach przedszkolnych tworzone są klasy polsko-czeskie, ale spada liczba szkół podstawowych uczących polskiego. Postępuje silny proces asymilacji i dzieci z małżeństw mieszanych coraz częściej posyłane są do szkół z wykładowym językiem czeskim. Na obszarze Zaolzia nasilają się tendencje do odchodzenia od polskości i obniża się prestiż języka polskiego, co skutkuje spadkiem liczby uczniów w polskich szkołach. Kondycja naszego szkolnictwa w Republice Czeskiej wymaga działań promujących język i kulturę polską. W działaniach tych trzeba podkreślić korzyści płynące z polskojęzycznej edukacji i wielojęzyczności. W 2017 roku Kongres Polaków w RC, zabiegając o nowych uczniów szkół polskich, przeprowadził intensywną kampanię oświatową na rzecz promowania dwujęzycznego kształcenia dzieci.
MEN