Wyniki badania ESPAD zostały przedstawione podczas konferencji prasowej, która odbyła się 7 stycznia 2016 r. w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie.
Blisko 2000 gimnazjalistów i uczniów szkół ponadgimnazjalnych w anonimowych ankietach wypowiedziało się na temat picia alkoholu, zażywania narkotyków czy palenia papierosów. Wyniki w porównaniu do lat poprzednich są optymistyczne, ale wciąż mamy nad czym pracować. Raport ESPAD dla województwa zachodniopomorskiego został przedstawiony podczas konferencji prasowej z udziałem wicemarszałka województwa Jarosława Rzepy, ogólnopolskiego koordynatora badań ESPAD Janusza Sierosławskiego oraz dyrektor Wydziału Współpracy Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Anny Nowak. Dokument będzie wykorzystywany do planowania działań profilaktycznych.
O badaniu ESPAD
Badanie ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) koncentruje się na takich obszarach jak rozpowszechnienie picia alkoholu i używania innych substancji psychoaktywnych w tym dopalaczy oraz oceny dostępności narkotyków i napojów alkoholowych. W anonimowych ankietach pojawiły się także pytania o korzystanie z Internetu, gier komputerowych i hazardowych.
Na pytania ankieterów odpowiadali uczniowie trzecich klas gimnazjów (młodzież urodzona w 1999 i 2000) oraz drugich klas ponadgimnazjalnych (1997 i 1998). Taki dobór grupy pozwala przy zróżnicowaniu systemów edukacyjnych w Europie na ustalenie wspólnego kryterium zapewniającego porównywalność zebranych danych.
– Monitorowanie zjawisk w obszarze substancji psychoaktywnych jest bardzo ważne. Porównując wyniki z roku 2015 do badań przeprowadzonych w latach wcześniejszych, zauważalne są pozytywne tendencje. Widoczny jest spadek mody na używanie substancji psychoaktywnych – mówił podczas konferencji prasowej wicemarszałek województwa Jarosław Rzepa. – Wciąż martwi pozycja województwa zachodniopomorskiego na tle kraju. Mamy nad czym pracować. Grupa, na którą w szczególności trzeba zwrócić uwagę to osoby sprzedające alkohol oraz rodzice – kontynuował wicemarszałek Rzepa.
W województwie zachodniopomorskim przebadano 830 uczniów III klas gimnazjów oraz 924 II klas szkół ponadgimnazjalnych. Grupę tę wytypowano do badania w drodze losowej, a ankieterzy zapewniali respondentom maksymalne poczucie bezpieczeństwa oraz pełną anonimowość.
Porównanie danych w województwie
Porównanie wyników odnoszących się do rozpowszechnienia picia napojów alkoholowych przez gimnazjalistów w latach 2003, 2011 oraz 2015 wskazuje na spadek odsetka badanych pijących kiedykolwiek w życiu, w okresie 12 miesięcy oraz ostatnich 30 dni przed badaniem. Również w przypadku uczniów starszych obserwuje się nieznaczny spadek picia alkoholu w porównaniu do lat wcześniejszych. Młodzież rzadziej sięga po piwo (spadek o 12,8% w grupie gimnazjalistów i o 4,1% w grupie starszej), wino i wódkę. Również wskaźnik upijania na przestrzeni ostatnich czterech lat obniżył się.
– Widoczny jest trend spadkowy wskaźników picia napojów alkoholowych. Młodzież pije przede wszystkim piwo, rzadziej sięga po inne napoje. Dalej poważnym problemem jest upijanie się – analizuje dane z woj. zachodniopomorskiego główny koordynator ESPAD w Polsce Janusz Sierosławski. – Warto też zwrócić uwagę na zmniejszanie się różnic miedzy chłopcami i dziewczętami w rozpowszechnieniu picia – dodaje.
Na popularności zyskały przetwory konopi i substancje wziewne. W grupie gimnazjalistów było to odpowiednio o 3,6% i 0,4% częściej. Starsi po marihuanę lub haszysz sięgali o 3,7% częściej, a po substancje wziewne o 1%. Spadło natomiast zażywanie amfetaminy i ecstasy. Dane te odnoszą się do roku 2011 w naszym województwie.
Rozpowszechnienie dopalaczy wśród zachodniopomorskiej młodzieży jest wyższe niż w próbie krajowej. Największe różnice odnotowuje się w przypadku używania tych substancji raz w życiu. Porównując jednak wyniki dotyczące dopalaczy z roku 2011, można stwierdzić, że w grupie gimnazjalistów spadło zażywanie tych środków w woj. zachodniopomorskim. Podobne trendy zauważalne są w starszej kohorcie. Młodzież w ankietach oceniła, że poszczególne substancje są trudniej dostępne niż w roku 2011.
Według autorów badania dotychczasowe działania w zakresie profilaktyki przynoszą pozytywne rezultaty i powinny być kontynuowane. Rekomendowane jest także intensyfikowanie działań kontrolnych z zakresie sprzedaży alkoholu wśród młodzieży.
Podczas konferencji prasowej dyrektor WWS Anna Nowak mówiła o dotyczących działaniach Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego, realizowanych kampaniach. Jednym z takich działań jest informator „Gdzie szukać przemocy” .W publikacji dostępne są informacje na temat instytucji działających na rzecz rozwiązywania problemów uzależnień, przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz przeciwdziałania zaburzeniom psychicznym w województwie zachodniopomorskim.
Samorząd Województwa realizuje Wojewódzki Program Przeciwdziałania Uzależnieniom na lata 2012–2020, którego głównym celem jest ograniczenie problemów społecznych i zdrowotnych związanych z zażywaniem substancji psychoaktywnych.
Badanie ESPAD prowadzone jest od roku 1995.