Wielki Administrator
Od lat dwa razy w roku przestawiamy zegarki. Raz śpimy godzinę dłużej, innym razem wstajemy wcześniej. I za każdym razem powtarza się to samo pytanie: po co? W dobie nowoczesnych technologii, inteligentnych systemów zarządzania energią i elastycznych godzin pracy, zmiana czasu wydaje się zwyczajnie absurdalna. A jednak wciąż trwa, mimo że nikt nie potrafi już racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego.
Po co w ogóle wprowadzono zmianę czasu
Kiedyś chodziło o oszczędność energii. W czasach, gdy większość fabryk działała w rytmie dnia i nocy, przesunięcie wskazówek o godzinę miało pozwolić lepiej wykorzystać światło słoneczne. Dzięki temu można było zaoszczędzić na oświetleniu i ogrzewaniu. Dziś jednak nasze życie wygląda zupełnie inaczej. Pracujemy w trybie zmianowym, światło włącza się automatycznie, a komputery i klimatyzacja zużywają prąd niezależnie od pory dnia. Ostatnie badania pokazują, że różnice w zużyciu energii są tak niewielkie, że właściwie nie mają znaczenia.
Negatywne skutki zmiany czasu
Lekarze od dawna zwracają uwagę, że przestawianie zegarków ma zły wpływ na zdrowie. Wielu z nas po zmianie czasu czuje się zmęczonych, rozdrażnionych i niewyspanych. Zaburza się rytm dobowy, co wpływa na koncentrację, samopoczucie, a nawet bezpieczeństwo. Statystyki pokazują, że w tygodniu po zmianie czasu rośnie liczba wypadków drogowych i incydentów w pracy. To drobna zmiana w kalendarzu, która potrafi rozregulować cały organizm.
Co robi Unia Europejska
Kilka lat temu Komisja Europejska zapytała obywateli, czy chcą znieść zmianę czasu. Odpowiedź była jednoznaczna: większość Europejczyków powiedziała „dość”. Mimo to temat utknął w unijnej biurokracji. Kraje członkowskie nie mogą się porozumieć, który czas uznać za stały – letni czy zimowy. Dla przykładu, w Polsce większość opowiada się za czasem letnim, czyli tym, gdy słońce zachodzi później. Z kolei w krajach południowych preferuje się czas zimowy. Brak wspólnej decyzji sprawia, że wszystko stoi w miejscu.
Polska chciała zmian, ale…
Polski rząd wielokrotnie deklarował, że poprze zniesienie zmiany czasu. Temat wraca regularnie, ale kończy się na obietnicach i dyskusjach. Obowiązujące przepisy mówią jasno – przestawianie zegarków będzie kontynuowane co najmniej do 2026 roku. Dopiero później, jeśli Unia Europejska uzgodni wspólne stanowisko, może dojść do trwałej zmiany. Do tego czasu pozostaje nam dalej żyć w tym absurdzie.
Komu to w ogóle potrzebne
Trudno dziś znaleźć grupę, która realnie korzysta na zmianie czasu. Dla rolników nie ma to znaczenia, bo i tak pracują według naturalnego rytmu dnia. Przemysł i transport działają w oparciu o zautomatyzowane systemy. Jedynym argumentem, jaki jeszcze się pojawia, jest utrzymanie spójności w komunikacji i logistyce między krajami. Linie lotnicze, koleje i duże firmy operujące międzynarodowo muszą działać w jednym czasie. I to właśnie z powodu tej wygody zmiana czasu wciąż się utrzymuje.
Czy coś się w końcu zmieni
Jest nadzieja, że tak. Polska podczas swojej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej chce ponownie podnieść ten temat i doprowadzić do końca tej biurokratycznej farsy. W praktyce jednak oznacza to, że ostateczna decyzja zapadnie nie wcześniej niż za kilka lat. Do tego czasu dalej będziemy przestawiać zegarki i udawać, że ma to sens.
Czas na zdrowy rozsądek
W świecie, w którym sztuczna inteligencja potrafi zarządzać siecią energetyczną, a samochody jeżdżą same, trwanie przy idei z XIX wieku brzmi jak żart. Zmiana czasu nie przynosi korzyści ani gospodarce, ani zdrowiu. Służy tylko przyzwyczajeniu i strachowi przed zmianą. Może najwyższy czas, żeby to właśnie zmienić – raz, a dobrze.
