Czy można zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka poprzez dietę? Tak – i potwierdza to coraz więcej badań naukowych. Według ekspertów nawet 30% wszystkich nowotworów ma związek ze sposobem odżywiania. Wśród składników, które szczególnie chronią przed nowotworami, najważniejsze miejsce zajmują foliany, czyli witamina B9.

Spis treści

Foliany – niezbędne dla zdrowia komórek

Witamina B9, znana też jako kwas foliowy, to związek, którego niedobór dotyczy aż 90% Polaków. Foliany odpowiadają za prawidłowe działanie komórek i stabilizację DNA, umożliwiając naprawę uszkodzeń genetycznych zanim przekształcą się one w mutacje nowotworowe. Innymi słowy – pomagają organizmowi naprawić błędy, zanim staną się one początkiem choroby.

Regularne spożywanie folianów może znacząco zmniejszyć ryzyko wielu typów raka. Badania wskazują, że:

ryzyko raka jelita grubego spada o 14%,
raka przełyku o 41%,
raka trzustki o 18%,
a raka szyjki macicy aż o 47%.

Foliany – profilaktyka, nie leczenie

Warto jednak podkreślić, że foliany działają tylko prewencyjnie. Oznacza to, że pomagają zapobiegać rozwojowi nowotworów, ale nie mają działania leczniczego. Co więcej, nadmiar witaminy B9 – zwłaszcza w formie syntetycznych suplementów – może mieć odwrotny skutek. Jeśli nowotwór już się rozwija, megadawki kwasu foliowego mogą przyspieszyć jego wzrost. Dlatego najbezpieczniej dostarczać foliany z naturalnych źródeł.

Najwięcej witaminy B9 znajdziemy w zielonych warzywach – szpinaku, jarmużu, brokułach i szparagach – oraz w roślinach strączkowych, takich jak soczewica czy ciecierzyca. Trzeba też pamiętać, że foliany są bardzo wrażliwe na wysoką temperaturę – długie gotowanie potrafi zniszczyć nawet 60% tej witaminy.

Inne witaminy i składniki o działaniu przeciwnowotworowym

Choć foliany są kluczowe, to nie jedyny element diety, który chroni przed rakiem. W profilaktyce nowotworowej ogromne znaczenie mają także inne witaminy i składniki mineralne.

Błonnik pokarmowy – naturalna bariera ochronna

Błonnik to jeden z najskuteczniejszych naturalnych obrońców naszego układu pokarmowego. Zmniejsza ryzyko raka jelita grubego o 26%, żołądka o 28%, a trzustki aż o 60%. Chroni też przed rakiem piersi i prostaty. Niestety, aż 8 na 10 Polaków nie dostarcza go w odpowiednich ilościach.

Witamina D – nie tylko dla kości

Odpowiedni poziom witaminy D może obniżyć ryzyko raka tarczycy o 24% oraz zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju nowotworów głowy, szyi, płuc, piersi i jelita grubego. W Polsce niedobory tej witaminy są powszechne, dlatego warto regularnie badać jej poziom i suplementować, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.

Selen – pierwiastek o wyjątkowej sile

Selen wspiera układ odpornościowy i działa jak naturalny antyoksydant. Badania dowodzą, że może zapobiegać rakowi trzustki, wątroby, przełyku i prostaty. Znajdziemy go w orzechach brazylijskich, rybach morskich (np. makreli, śledziu) oraz w wątróbce.

Witaminy C i E – duet ochronny

Witamina C skutecznie chroni przed nowotworami układu pokarmowego, a witamina E zmniejsza ryzyko raka płuc i przełyku. Obie neutralizują wolne rodniki i wspomagają regenerację komórek, działając jak naturalna tarcza antyoksydacyjna.

Antocjany i karotenoidy – kolory, które leczą

To naturalne barwniki nadające kolor owocom i warzywom – od pomidorów po borówki. Neutralizują wolne rodniki i chronią przed nowotworami jelita grubego, płuc, nerek, przełyku i jajników. Ich regularne spożywanie ma udowodnione działanie profilaktyczne.

Warzywa krzyżowe – najskuteczniejsi obrońcy przed rakiem

W grupie produktów o najsilniejszych właściwościach antyrakowych szczególne miejsce zajmują warzywa krzyżowe: brokuły, kalafior, brukselka i kapusta. Zawierają one glukozynolany, które podczas trawienia przekształcają się w izotiocyjaniany – związki wspomagające procesy detoksykacyjne i neutralizujące substancje rakotwórcze.

Ich regularne spożywanie zmniejsza ryzyko raka żołądka o 41%, raka trzustki o 17% oraz raka jelita grubego o 20%. To właśnie one uznawane są za jedną z najskuteczniejszych broni natury przeciwko nowotworom.