Konstytucja 3 Maja to jeden z najważniejszych dokumentów w historii Polski i Europy. Uchwalenie jej 3 maja 1791 roku przez Sejm Czteroletni było przełomowym wydarzeniem, które miało na celu ratowanie upadającej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Spis treści
Geneza Konstytucji 3 Maja
Pod koniec XVIII wieku Polska znajdowała się w głębokim kryzysie politycznym i gospodarczym. Kraj był osłabiony przez wewnętrzne spory magnaterii, liberum veto oraz ingerencje obcych mocarstw, szczególnie Rosji i Prus. Świadomi zagrożeń posłowie i reformatorzy – m.in. król Stanisław August Poniatowski, Hugo Kołłątaj i Ignacy Potocki – podjęli próbę odbudowy państwa poprzez modernizację ustroju.
Treść i znaczenie
Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po amerykańskiej z 1787 roku) nowoczesną ustawą zasadniczą. Wprowadzała trójpodział władzy, znosiła liberum veto i wolną elekcję, wzmacniała władzę wykonawczą oraz nadawała prawa mieszczanom. Chroniła chłopów przed nadużyciami, choć nie znosiła jeszcze pańszczyzny.
Dziedzictwo i współczesne znaczenie
Choć Konstytucja obowiązywała krótko – została obalona przez wojska rosyjskie i Targowicę – na stałe wpisała się w historię Polski jako symbol patriotyzmu, walki o niezależność i reformy. 3 maja obchodzony jest dziś jako święto narodowe – Święto Konstytucji 3 Maja, upamiętniające próbę budowy silnego, sprawiedliwego państwa.
To nie tylko lekcja historii, ale też przypomnienie, że Polacy od wieków dążyli do wolności, demokracji i nowoczesnego państwa prawa.
